Жыныстық жолмен берілетін инфекциялардың арасында адам папилломавирусы бар, бірақ оның айырмашылығы мен қауіптілігін көп адамдар біле бермейді. Жыл сайын 300 мыңнан астам адам HPV тудыратын қатерлі ісіктен қайтыс болады. Адам папилломавирусы – жыныстық жолмен берілетін ең көп таралған ауру.
Адам папилломавирустары (HPV) – тері мен шырышты қабаттардың эпителийін зақымдайтын өте кең таралған және генетикалық әртүрлі ДНҚ вирустарының тобы. Адам папилломавирусы папилломавирустар отбасына жатады және қанға енбейтін жалғыз вирус болып табылады, нәтижесінде инфекциялық процесс қабыну реакциясын дамытпай жүреді.
Инфекция процесі кезінде адам папилломавирусы жетілмеген жасушаларды, көбінесе базальды қабатты зақымдайды, содан кейін эпителий жасушаларының инфекциясының тұрақты көзіне айналады. Инфекция терінің және шырышты қабаттардың микротравмаларының және қабыну процестерінің болуымен жеңілдетіледі, бұл жергілікті иммунитеттің төмендеуіне әкеледі.
Қазіргі уақытта HPV-нің 190-нан астам түрі анықталған және сипатталған. Адамдар үшін ең қауіпті HPV түрлері 16.18, 36, 39, 45, 51, 56, 59, 68. Онкогенділік қаупі 16.18 және 51 штаммдары болған кезде жиі көрінеді. Алғашқы екеуі жатыр мойны обырын тудырады. 51 типті аллергиялық бөртпелерді еске түсіретін бовеноидты папулоз және жалпақ кондиломалар түрінде көрінеді. Терінің зақымдалуын тудыратын HPV түрлері жұқтырған адаммен теріге тию арқылы, мысалы, қол алысу немесе құшақтау арқылы беріледі. Ауыз бен тамақтың шырышты қабығына зақым келтіретін вирустар сүйісу арқылы берілуі мүмкін. HPV-нің жыныстық түрлері жыныстық қатынас арқылы беріледі. Инфекция қоздырғышының көзі науқас адам немесе тасымалдаушы болып табылады. HPV тұрмыстық байланыс және тік (анадан балаға) жолдар арқылы да таралуы мүмкін.
Әйелдерде бұл вирустар көбінесе жатыр мойнының, вульваның және қынаптың қатерлі ісігін, ал ерлерде – жыныс мүшесінің қатерлі ісігін тудырады. HPV әйелдер мен ерлердің ұрпақты болу денсаулығына да теріс әсер етеді (HPV инфекциясы фонында 1-ші триместрде өздігінен түсік түсіру және дамымаған жүктілік жиілігі артады; мерзімінен бұрын босану жиілігі; HPV әсерінен сперматозоидтардың өміршеңдігі төмендейді. және қозғалғыштығы төмендейді).
HPV қатерлі ісікке айналуы үшін бірнеше жағдайдың жиынтығы қажет. Сонымен қатар, адам папилломавирусы мүлдем онкогенді болмауы немесе 1-2 жыл ішінде табиғи түрде денеден жоғалуы мүмкін. HPV инвазивті ісікке айналуы үшін 10 жылға дейін немесе одан да көп уақыт кетуі мүмкін.
Адам папилломавирусы бар адамдардың 70-90% -ында инфекция өздігінен өтеді. Бұл жағдайларда ауру асимптоматикалық болып табылады және денсаулыққа қатысты проблемаларды тудырмайды. Дегенмен, егер HPV иммундық жүйемен жеңілмесе, инфекцияның белгілерін емдеу керек.
Вакцинация – бұл HPV инфекциясының, жатыр мойны обырының және HPV-мен байланысты басқа қатерлі ісіктердің алдын алудың ең жақсы жолы. Скрининг ракқа айналмай тұрып емделетін жатыр мойнының ісік алды зақымдануын анықтауға мүмкіндік береді.